Loon, verlof, pensioen: een hoop onderwerpen passeren de revue tijdens cao‑onderhandelingen. Welke arbeidsvoorwaarden wat De Unie betreft boven aan de agenda staan, hangt vooral af van de organisatie of werkgeversvereniging waar we aan tafel zitten, en de wensen van onze leden daar. Maar daarnaast zijn er elk jaar een paar onderwerpen waar we ons extra voor inzetten. Coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid Gertjan Tommel en teammanager collectieve belangenbehartiging Sjerp Holterman vertellen meer over de focus van De Unie in 2024 – als aanvulling op de vooruitblik van voorzitter Reinier Castelein.
Oog voor de middeninkomens
Bestaanszekerheid is een belangrijk thema, denk maar aan de debatten rond de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Wij merken ook aan onderhandelingstafels dat salarisverhoging een hot topic is. Daarbij kijken we naar de inflatie – hoeveel zijn prijzen over een bepaalde periode gestegen – maar vooral naar koopkrachtplaatjes: hoeveel gaat het besteedbare inkomen van verschillende groepen erop vooruit ten opzichte van vorig jaar?
De meeste aandacht gaat daarbij uit naar de laagste lonen. Veel Nederlanders hebben serieuze geldzorgen, dus natuurlijk staan wij achter verhoging van het wettelijk minimumloon. Werk je 40 uur per week en verdien je het minimumloon, dan krijg je sinds 1 januari ruim 15 procent meer. Dat vinden we hartstikke goed. Wij zeggen alleen, en als een van de weinigen: ga er niet ten onrechte vanuit dat degenen die iets meer verdienen géén hulp nodig hebben. De grootste groep werkenden verdient meer dan het minimumloon, gemiddeld tussen de € 2.275 en € 5.600 bruto per maand. Zij vallen onder de middeninkomens. Deze groep is er sinds 2021 zo’n 2 procent op achteruit gegaan. Waar ze destijds 100 broden konden kopen, zijn dat er nu dus maar 98 – of minder zelfs, als ze in de tussentijd niet de gemiddelde loonsverhoging van 16,4 procent hebben gehad.
Verhoog het hele salarishuis, niet alleen het fundament
Er zijn de afgelopen jaren veel cao-verhogingen in centen afgesproken. Samen met de verhoging van het wettelijk minimumloon drukt dat het hele salarisgebouw in elkaar. Een baan met meer verantwoordelijkheden leidt niet meer vanzelfsprekend tot meer besteedbaar inkomen. Onze inzet voor 2024: geen verhogingen in centen, maar procenten. Middeninkomens worden gezien als de sterke schouders die zware lasten kunnen dragen. Maar iemand die onder een cao valt, heeft per definitie niet de sterkste schouders. Dus gaan de laagste salarissen omhoog? Dan moeten de middenlonen ook mee. In andere woorden: verhoog het héle salarishuis, niet alleen het fundament. Dát is waar we keihard ons best voor doen aan onderhandelingstafels.
Alleen als alle lonen gelijkmatig stijgen, is er sprake van koopkrachtbehoud voor alle inkomensgroepen. De afgelopen jaren is dat gelukt voor de laagste inkomens, en dat was ook nodig. Maar nu zijn de middeninkomens aan de beurt. Lukt dat niet, dan komen middeninkomens onder druk te staan. Beter gezegd: verder onder druk te staan. Want ook bij hen komen de gestegen kosten voor boodschappen, energie en verduurzamingsmaatregelen keihard aan – terwijl er weinig tot geen subsidies, toeslagen of andere tegemoetkomingen tegenover staan. Ze moeten nu al keuzes maken. Op termijn kan dit ons hele land schaden. Want geven zij minder uit, bijvoorbeeld in de winkelstraat, horeca, bouwmarkt of autodealer? Dan komt er zand in de motor van de hele economie.
(Meer) werken moet lonen
Op 14 september 2022 verscheen in Elsevier Weekblad een artikel met de titel ‘Waarom vooral de fiscus profiteert van meer werken’. Daarin rekenen ze voor dat een leerkracht die een dag extra gaat werken er maar € 69 op vooruitgaat. En gaat een gemiddelde werknemer in de Metalektro-sector 5,25 procent meer verdienen in 2024, dan houdt die van de € 200 bruto extra per maand maar € 15 aan besteedbaar inkomen over. Dat verschil komt door de marginale belastingdruk. Voor mensen die € 3.700 verdienen, bedraagt die in 2024 91 procent. Dat betekent: van iedere euro die je extra verdient, houd je maar 9 cent over. De rest verlies je aan belasting, premies en minder toeslagen.
Er heerst nog steeds een gigantisch personeelstekort in de meeste sectoren, en steeds meer mensen ervaren geldzorgen. Het zou voor veel partijen schelen als mensen meer werken. Maar als dat nauwelijks loont, waarom zou je dan? Wij willen iets doen aan deze marginale belastingdruk. Met betere afspraken in cao’s, maar ook door invloed uit te oefenen op wetgeving: via de Vakcentrale voor Professionals (VCP) zetten we ons ook in Den Haag in voor middeninkomens.
Meer zekerheid voor arbeidsongeschikten
We zetten ons ook speciaal in voor mensen die volledig arbeidsongeschikt zijn – zo’n 150.000 mensen in Nederland. Zij houden netto namelijk een stuk minder van hun inkomen over dan werkenden. Mensen die werken, profiteren van arbeidskorting: een heffingskorting van maximaal € 5.532 waarmee de overheid werken wil laten lonen. Daarnaast wordt een eventuele uitkering gebaseerd op je laatstverdiende salaris, tót een maximumjaarloon van € 71.628,84. Verdiende je meer, dan kun je ineens met een flinke terugval in je netto-inkomen te maken krijgen. Daarom proberen we in cao’s afspraken te maken over (ruimere) arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en wetgeving te beïnvloeden zodat ook arbeidsongeschikten recht krijgen op arbeidskorting.
Maximale inleg voor pensioen
Een ander onderwerp dat de komende periode logischerwijs veel aan bod komt, is het nieuwe pensioenstelsel. Zoals onze pensioencollega’s eerder al schreven, schept de nieuwe wetgeving kaders waarbinnen werkgeversverenigingen, werkgevers en sociale partners concrete afspraken maken. Zo is er al bepaald dat de onbelaste pensioenpremie maximaal 30 procent van je pensioengevend salaris mag zijn. Wij zetten erop in om die volledige ruimte te benutten. Zo houden mensen uiteindelijk het meeste over – wat ons betreft óók een vorm van bestaanszekerheid, maar dan voor later.
Genoeg aandacht voor het individu
Uiteindelijk willen we je helpen om regie te krijgen over je loopbaan en er het meeste uit te halen. We bieden je daar de juiste middelen door ons in te zetten voor gunstige cao-afspraken. Bijvoorbeeld over je loon en pensioen, maar ook over aanvullende diensten, zoals loopbaancoaching en financieel inzicht. Bovendien zien we erop toe te zien dat de kwaliteit hiervan hoog is en je er goed gebruik van kunt maken. Als je geregeld een beroep kunt doen op loopbaancoaches of financieel adviseurs, krijg je het inzicht om weloverwogen beslissingen te nemen over je carrière. Bijvoorbeeld om van baan te wisselen, een dag minder te werken of eerder met pensioen te gaan.
Natuurlijk, we zijn een vakbond. Dat houdt in dat we ons met verenigde krachten inzetten voor het collectief – samen sta je namelijk sterker. Maar wat ons onderscheidt, is dat we ook veel aandacht hebben voor het individu. We bieden maatwerk en individuele dienstverlening, náást onze collectieve inspanningen. Wij geloven echt in die combinatie. En het mooiste is: we merken dat ons verhaal steeds aansprekender wordt. De afgelopen anderhalf jaar groeit ons ledenaantal hard. Wat ons betreft gaan we dus op precies dezelfde voet verder in 2024!
