Een cao – oftewel collectieve arbeidsovereenkomst – bevat afspraken over arbeidsvoorwaarden die gelden voor een grote groep werknemers. Denk aan zaken als loon, werktijden, vakantiedagen en pensioen. Maar wat is een cao precies, welke soorten cao’s zijn er, en wat betekent dit voor jou als werknemer? In dit artikel leggen we het helder uit.
Wat is een cao precies?
Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Het is een schriftelijke afspraak tussen een of meerdere werkgevers(organisaties) en werknemersorganisaties (zoals vakbonden). Hierin staan algemene afspraken over de arbeidsvoorwaarden voor werknemers binnen een sector of bedrijf.
Een cao is een aanvulling op je individuele arbeidsovereenkomst. De bepalingen uit de cao gelden automatisch voor jou als werknemer als jouw werkgever onder deze cao valt.
Wat staat er in een cao?
In een cao vind je afspraken over onder andere:
-
Werktijden en arbeidsduur
-
Beloning (zoals loonschalen en periodieken)
-
Toeslagen voor onregelmatig werk
-
Vergoedingen voor bijvoorbeeld reiskosten
-
Aantal vakantiedagen
-
Regels bij overwerk
-
Doorbetaling van loon bij ziekte
-
Pensioenregelingen
-
Veiligheid op de werkvloer
-
Scholing en ontwikkeling
-
Verlofregelingen, zoals bijzonder verlof of ouderschapsverlof
De inhoud van de cao is bindend: jouw werkgever moet zich hieraan houden als hij onder de cao valt. In veel gevallen zijn de afspraken zelfs gunstiger dan wat de wet minimaal voorschrijft.
Wat is het verschil tussen een cao en een arbeidsovereenkomst?
Je hebt altijd een individuele arbeidsovereenkomst met je werkgever. Hierin staan persoonlijke afspraken, bijvoorbeeld over jouw functie, startdatum en salaris.
Maar:
- De cao geldt bovenop je arbeidsovereenkomst
-
De cao mag nooit slechtere voorwaarden bevatten dan de wet
-
De afspraken in je contract mogen niet nadeliger zijn dan de cao
👉 Voorbeeld: Staat in de cao dat je recht hebt op 25 vakantiedagen? Dan mag je contract niet zeggen dat je er maar 20 krijgt.
Minimum-cao en standaard-cao: wat is het verschil?
Er zijn twee soorten cao’s als het gaat om de ruimte voor aanvullende afspraken in je individuele arbeidsovereenkomst:
- Minimum-cao
Bij een minimum-cao mogen werkgevers en werknemers afwijken van de cao-afspraken, maar alleen in het voordeel van de werknemer. Dit betekent dat je bijvoorbeeld meer loon kunt afspreken dan in de cao staat.
- Standaard-cao
Bij een standaard-cao mag er niet van de cao worden afgeweken, ook niet als het voor jou als werknemer gunstiger is. De cao-bepalingen zijn dan bindend voor iedereen op wie de cao van toepassing is.
👉 Vraag je je af welk type cao op jou van toepassing is? Kijk in de cao-tekst of overleg met je werkgever of De Unie.
Soorten cao’s: bedrijfstak-cao en ondernemings-cao
Er bestaan 2 soorten cao’s:
- Bedrijfstak-cao
Deze cao geldt voor een hele sector, bijvoorbeeld de metalektro, verzekeringen of inretail. De afspraken worden gemaakt tussen brancheorganisaties en vakbonden.
- Ondernemings-cao
Deze cao geldt alleen binnen één bedrijf, zoals ING, Rabobank, Philips of UWV en wordt afgesloten tussen de werkgever en één of meerdere werknemersorganisaties.
Hoe verhoudt een cao zich tot de wet?
Een cao vervangt soms de wet, maar nooit op punten waar wettelijk niet van mag worden afgeweken. De cao mag je positie als werknemer wél verbeteren. Denk aan:
-
Een hoger loon dan het minimumloon
-
Meer vakantiedagen dan wettelijk verplicht
-
Extra scholingsmogelijkheden
-
Regelingen rondom werk en mantelzorg
👉 Wettelijke minima, zoals het minimumloon en het minimum aantal vakantiedagen, blijven altijd gelden.
Hoelang is een cao geldig?
Een cao is maximaal vijf jaar geldig, maar vaak wordt gekozen voor een kortere looptijd, bijvoorbeeld één of twee jaar.
Belangrijk om te weten:
-
De looptijd wordt afgesproken tijdens de cao-onderhandelingen
-
Na afloop kan een cao verlengd worden
-
Als er nog geen nieuwe cao is afgesloten, kan de oude cao tijdelijk blijven gelden (nawerking)
-
Elke cao moet worden aangemeld bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)
Waar vind je jouw cao?
-
Navraag doen bij je werkgever
-
Jouw cao zoeken via onze onze cao zoekfunctie voor branches, of voor bedrijven
-
De cao opzoeken op de officiële website van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Contact opnemen met De Unie
Hulp nodig bij jouw cao?
Heb je vragen over jouw cao of wil je weten of een cao op jou van toepassing is?
Neem contact met ons op via sc@unie.nl of bel ons op 0345-851963 of zoek jouw cao in onze zoekfunctie voor branches of bedrijven