December is het uitgelezen moment om terug te kijken en vooruit te blikken. En dit jaar helemaal: we staan op een kantelpunt, volgens Unie-voorzitter Reinier Castelein. Cao-onderhandelingen verlopen moeizamer en economisch staat ons een onzekere tijd te wachten. ‘Nederland mist visie en daadkrachtig beleid. Werkgevers wordt het steeds moeilijker gemaakt, dat raakt ook de werknemers – terwijl de koopkracht al langer in het geding is. Gelukkig staat De Unie er sterk voor. Dat geeft ons een mooie uitgangspositie om ook in 2025 te strijden voor het werk, inkomen en welzijn van onze leden.’
Stijgende lijn komt ten einde
In de afgelopen jaren lukte het De Unie om mooie cao’s vast te leggen tijdens onderhandelingen. De gemiddelde loonsverhogingen in 2024 lagen op 6,5 procent. Daar zijn we natuurlijk hartstikke blij mee – helemaal omdat dit het tweede jaar op rij was met dit soort stevige afspraken. Toch merken we een kanteling aan de onderhandelingstafel. Afspraken komen steeds moeilijker tot stand, werkgevers bereiden zich voor op mindere tijden. Sterker nog, een aantal bereidt zich voor op reorganisaties, zoals KLM, Philips en de Volksbank. Ook in de winkelstraten gaat het natuurlijk niet altijd goed, kijk naar Blokker en Big Bazar. Bedrijven maken zich echt op voor economische tegenwind in 2025.
Onzekerheid regeert
Dat de hand van werkgevers op de knip gaat, komt niet helemaal als een verrassing. We zitten al een tijdje in een oorlogseconomie, en dat merken we. Zo zijn de energielasten extreem hoog in Nederland. Deels door de sancties tegen Rusland, maar het heeft óók met beleid te maken: anders zijn de verschillen met buurlanden niet te verklaren. Zo had zinkfabrikant Nystar aan beide kanten van de Nederlands-Belgische grens een fabriek: die in Budel moest dicht, terwijl de vestiging in België gewoon doordraait. Dat zou toch niet moeten kunnen als de torenhoge energiekosten alleen door de oorlog en sancties komen?
Gebrek aan groter verhaal
Internationaal is het al een tijd onrustig, zowel diplomatiek als economisch. Dan kun je als landsbestuur twee dingen doen: je eigen doelgerichte koers varen of je laten meevoeren. In Nederland doen we al jaren dat laatste. Er is in Den Haag te weinig visie, juist nu er behoefte is aan een helder verhaal. Alleen focus op de korte termijn en polariseren, niet op de lange termijn en verbinden. Dat zie je bijvoorbeeld aan de hoepels waar werkgevers doorheen moeten springen. Denk aan de regelgeving rondom CO2-registratie van woon-werkverkeer of over elektrische bussen – die zwaarder zijn, waardoor er vaak andere rijbewijzen voor nodig zijn. Daarnaast krijgen ze maar moeilijk toegang tot het elektriciteitsnet. Los van wat je van die losse maatregelen vindt, maken ze het ondernemers eerder lastig dan makkelijk. Terwijl ondernemerschap, creativiteit en ambitie juíst hard nodig zijn om ons land te wapenen in een tijd als deze.
Aandacht voor portemonnee, en dús vestigingsklimaat
Ik sprak laatst iemand uit de rubber- en kunststofindustrie. In die sector komt een wet die granulaat – een veelgebruikte kunstgrondstof – extra belast, terwijl dat in het buitenland niet gebeurt. In één klap wordt een heel exportproduct om zeep geholpen, waardoor bedrijven in die sector het erg moeilijk krijgen. Nu denk je misschien: waarom maakt De Unie zich druk om werkgevers, ze moeten zich toch juist inzetten voor de werknemers? Nou, dat doen we ook. Juist daarom uiten we onze zorgen over het beleid en vestigingsklimaat. We kunnen werknemers pas bedienen als we oog hebben voor werkgevers: als het niet goed met hén gaat, kunnen we ook geen goede cao-afspraken maken.
De kracht van De Unie
Uiteindelijk gaat het ons allemaal om het werk en inkomen van mensen. Om de koopkracht, waar het al een tijdje niet goed mee gaat. Die kunnen we natuurlijk niet verbeteren. Wat we wél kunnen doen: de situatie in de gaten houden, duidelijk van ons laten horen en er voor onze leden zijn. Wíj vertegenwoordigen hun in deze belangrijke kwestie. Daarom is het ook zo prettig dat De Unie er sterk en vitaal voor staat. Dat maakt ons een krachtige belangenbehartiger, met een goede uitgangspositie voor 2025. En bovendien: we hoeven voor het vierde jaar op rij onze contributie niet te verhogen. Daar zijn we – helemaal in deze dure tijden – extra blij mee.
Thema’s voor 2025
Vanzelfsprekend staat de koopkracht hoog op onze agenda komend jaar. Maar een ander onderwerp waar we veel aandacht aan blijven besteden, helemaal nu het economische tij lijkt te keren: een gezonde werk-privébalans. Werkgevers willen productiviteitsgroei, wat neerkomt op meer werk in evenveel tijd. Prima natuurlijk, maar er zit een grens aan: het mag het welzijn niet in de weg gaan staan. Hetzelfde geldt voor de terugkeer naar kantoor na veel thuiswerken. Bovendien krijgen steeds meer mensen te maken met mantelzorg, wat soms erg moeilijk te combineren is met de rest van je verantwoordelijkheden. We pleiten voor een gezonde werk-privébalans. En dat is belangrijker dan ooit.
Sluit je nu aan, dit kan al vanaf €0,-
Vol voor verbinding
Ondertussen doen we er alles aan om een verbindende rol te spelen voor onze leden. Een goed voorbeeld: ons congres afgelopen jaar, waar we stilstonden bij de dalende koopkracht en grip op je eigen leven. We hebben nog nooit zoveel aanmeldingen gehad. Het waren er bijna vijfhonderd, maar helaas hadden we maar plek voor 220 mensen. Het was een geweldige dag. Neuropsycholoog Erik Scherder vertelde bevlogen wat financiële stress met ons brein doet. En Dennis van der Meij en Henry Lootens van de Solar Basterds gaven handige tips voor verduurzaming van je huis om zo grip te krijgen op je energielasten. Ik kijk uit naar de gezamenlijk momenten met onze leden in 2025!
