De zaak sleept al jaren, maar eind maart is er dan eindelijk een beslissing genomen in het juridisch conflict tussen Deliveroo en FNV. De bezorgdienst beschouwde z’n bezorgers als zzp’ers met een opdrachtovereenkomst. De vakbond vond dat er eigenlijk sprake was van arbeidsovereenkomsten: de bezorgers zijn dus geen zelfstandige ondernemers, maar werknemers in loondienst bij Deliveroo. Nadat de kantonrechter en het hof FNV al gelijk gaven, doet nu de Hoge Raad hetzelfde. Een belangrijk resultaat, misschien wel met gevolgen voor meer organisaties en zzp’ers in Nederland.
Wat is het verschil tussen een opdracht- en een arbeidsovereenkomst?
Je kunt op verschillende manieren werk uitvoeren voor een organisatie. Loondienst komt het meeste voor: je hebt een arbeidsovereenkomst met je werkgever en legt onder andere vast voor welke periode en onder welke voorwaarden je er werkt. Maar je kunt ook als zzp’er in opdracht van een bedrijf werken. In dat geval sluit je een opdrachtovereenkomst tussen jou als opdrachtnemer en de organisatie als opdrachtgever.
Beide soorten overeenkomsten hebben voor- en nadelen, en het ligt volledig aan jou en je situatie wat het beste is. Zo kun je vaak meer verdienen met een opdrachtovereenkomst, maar loop je ook meer risico. Je wordt namelijk gezien als zelfstandige ondernemer, waardoor je bijvoorbeeld geen WW-recht opbouwt en niet krijgt doorbetaald als je ziek wordt.
Wat was er aan de hand bij Deliveroo?
Als je zelf voor een opdrachtovereenkomst kiest en ook van de voordelen profiteert, is dat natuurlijk prima. Maar als er eigenlijk sprake is van loondienst, kan het erg nadelig zijn om ‘zzp’er’ te zijn. Vakbond FNV zag dit gebeuren bij bezorgdienst Deliveroo. Veel aspecten van het werk leken verdacht veel op loondienst, maar op papier waren alle bezorgers zelfstandigen. Hierdoor liepen ze een hoop zekerheden mis. Zowel de kantonrechter als het hof gaven FNV al gelijk. Eind maart 2023 deed de Hoge Raad – het hoogste rechtsprekend orgaan van Nederland – uitspraak.
Wat zegt de Hoge Raad?
Ook de Hoge Raad vindt dat er sprake is van zogenaamde schijnzelfstandigheid. Om tot dat oordeel te komen, hebben ze verschillende elementen van het Deliveroo-dienstverband kritisch bekeken: ‘arbeid’, ‘loon’, ‘in dienst’ en ‘gedurende zekere tijd’. Door de wettelijke definities hiervan naast de situatie bij Deliveroo te leggen, komt de Hoge Raad tot de conclusie dat de bezorgers eigenlijk in loondienst waren – ook al stond er ‘opdrachtovereenkomst’ bovenaan het contract. Maar houd er wel rekening mee dat dezelfde toetsing van een andere situatie tot een andere uitkomst kan leiden.
Een voornaam argument van Deliveroo was het feit dat bezorgers zich mochten laten vervangen door anderen en dat ze zelf mochten kiezen of ze een opdracht aanvaarden. Dat kan vaak niet met een arbeidsovereenkomst, maar als ondernemer met een opdrachtovereenkomst is het wel mogelijk. Hier ging de Hoge Raad niet in mee. Hoewel er een vervangingsmogelijkheid was, bleek de waarde ervan voor bezorgers tegen te vallen, omdat het in de praktijk vaak toch niet mocht van Deliveroo. In het beste geval golden er heel beperkende voorwaarden voor. Bovendien: ook binnen een arbeidsovereenkomst is het mogelijk om opdrachten niet te aanvaarden.
Wat betekent deze uitspraak?
Voor voormalige bezorgers van Deliveroo – de bezorgdienst is sinds eind 2022 niet meer actief in Nederland – kan de uitspraak grote gevolgen hebben. Zo kunnen ze met terugwerkende kracht recht hebben op doorbetaling tijdens ziekte en opbouw van vakantiegeld.. Daarnaast is de uitspraak mogelijk van belang voor anderen met een opdrachtovereenkomst. De Hoge Raad benadrukt dat elke situatie apart moet worden beoordeeld, maar toch kan de Deliveroo-zaak een rol spelen in de argumentatie bij een soortgelijk conflict.
Wat de uitspraak vooral aantoont, is dat je alert moet blijven op het type overeenkomst tussen jou en je werkgever. Vooral als je een opdrachtovereenkomst hebt, maar voor één opdrachtgever werkt, kan er zomaar sprake zijn van een arbeidsovereenkomst. In zo’n geval heb je recht op meer dan je krijgt.
Meer weten
Twijfel je of jij de juiste overeenkomst hebt, en wil je weten of jij wel krijgt waar je recht op hebt? Onze juridisch adviseurs zoeken het graag voor je uit. Neem zo snel mogelijk contact op met ons Service Center. We zijn elke werkdag van 8.30 tot 17.00 uur bereikbaar via sc@unie.nl en 0345 851 963.
