De Unie gaat nieuwsbrieven sturen aan onze leden waarin wij ingaan op de Q&A die Aedes op haar site heeft gezet naar aanleiding van het door haar gedane eindbod. Op woensdag 18 oktober bespreken wij vraag 7 tot en met 13. Op donderdag bespreken we vraag 14 tot en met 20. De vragen zijn vet gedrukt, het antwoord van Aedes is cursief gedrukt en in normale druk volgt de reactie van De Unie.
7. Waarom willen werkgevers een eindejaarsuitkering in de cao introduceren?
Op beloningsgebied is onze cao een standaard cao. Daarmee zijn de 13de maanden/eindejaarsuitkeringen en dergelijke in strijd met de cao en zelfs juridisch nietig. Toch weten we dat in de praktijk deze uitkeringen bij sommige corporaties wel bestaan. Maar lang niet alle corporaties betalen die. Dat is een ongewenste situatie in een sector waarin juist solidariteit op vele vlakken van groot belang is. Wij vinden dat corporaties elkaar op beloningsgebied niet zouden moeten beconcurreren. Met de introductie van een eindejaarsuitkering in de cao willen we op beloningsgebied weer een gelijk speelveld voor corporaties creëren, zoals cao-partijen altijd voor ogen hebben gehad. Dat is ook de achtergrond van het standaardkarakter van onze cao. Natuurlijk draagt een eindejaarsuitkering ook bij aan de aantrekkingskracht van woningcorporaties op de arbeidsmarkt.
De Unie: Op deze plek verwijs ik allereerst naar de tegenstrijdigheid in het handelen van werkgevers, zoals beschreven in de reactie van De Unie bij vraag 5.
Bij de totstandkoming in de vorige eeuw van de cao-Woondiensten is gekozen voor standaardbepalingen over de beloning. In Nederland kennen we niet veel cao’s meer met een standaard karakter. Het is dan ook een ouderwetse gedachte om te denken, dat je jouw medewerkers behouden kunt, door met je concurrenten af te spreken, elkaar niet te beconcurreren op de loonkosten. Dat werkt gewoon niet!
De tijd en ook het werk zelf, is veranderd. Werkte het misschien nog wel in de vorige eeuw bij bijvoorbeeld eenvoudig lopende band werk, tegenwoordig is (bijna) elke baan ingewikkelder geworden. Aedes heeft dat ook onderkend, we zijn als cao-partijen de laatste jaren met zijn allen dan ook druk bezig geweest de mismatch binnen de Woondiensten te herstellen. Alle functie-eisen werden hoger qua opleiding. Je kan de medewerkers dan gewoon niet meer binden, men neemt ontslag om in een andere beter betalende sector te gaan werken, of om zich veel duurder door een werkgever in de sector als zzp’er weer in te laten huren. Dit zijn gewoon de feitelijke zaken die je nu om je heen ziet gebeuren, je ogen hiervoor sluiten heeft geen zin. Evenmin het willen vasthouden aan een zwaar verouderd vehikel als het standaard karakter van een cao. De arbeidsmarktkrapte is ook zeer voelbaar in de sector Woondiensten. Volgens Aedes valt het nog wel mee. Slechts enkele functies zouden moeilijk in te vullen zijn en dit speelt dan ook nog slechts regionaal, aldus Aedes. De geluiden hierover die bij De Unie binnenkomen zijn toch echt anders. Feit is dat de laatste jaren werkgevers de standaardbepalingen los hebben gelaten of medewerkers gewoon hoger in de schaal hebben ingedeeld om ze te kunnen krijgen en of te behouden.
Nu wil Aedes ingrijpen, je zou dan de weg kunnen bewandelen om het karakter van de cao te veranderen in een minimum cao of, zoals Aedes nu wil, ingrijpen in de wildgroei die werkgevers hebben laten ontstaan. Aedes heeft geen overzicht van de wildgroei. Werknemerspartijen hebben hier informatie over gevraagd bij Aedes tijdens de onderhandeling. Aedes heeft daarop snel een poll uitgezet op P&O Community met de vraag: geldt er binnen jullie corporatie (al) een eindejaarsuitkering of iets dergelijks (zoals een dertiende maand of bonus)?
Uitkomst: Van de 279 corporaties die Nederland kent hebben er slechts 87 gereageerd. Echt representatief kun je deze poll dan ook niet noemen, hoe dan ook 44 corporaties van de 87 kent geen eindejaarsuitkering en 43 wel.
Dit gepaard gaande met de in mijn ogen toch wel bagatelliserende opmerkingen van de zijde van Aedes over de krapte van het tekort aan arbeidskrachten in de sector, geven ons de indruk dat werkgeverszijde dit voornemen niet goed onderzocht heeft en zeker niet goed onderbouwd heeft.
8. Krijgt de eindejaarsuitkering in de cao een standaardkarakter?
Ja. Dit betekent dat corporaties geen nieuwe bedrijfseigen eindejaarsuitkeringen/13de maanden en dergelijke meer kunnen afspreken.
De Unie: Zolang de cao-partijen niet afspreken van de cao, een minimum cao (je mag dan ten gunste van medewerker afwijken) te maken, zullen loonbepalingen een standaard karakter moeten hebben.
9. Wat gaat er gebeuren met bestaande bedrijfseigen eindejaarsuitkeringen/13de maanden?
De bestaande bedrijfseigen eindejaarsuitkeringen/13de maanden en soortgelijke regelingen worden bevroren. Dit betekent dat gedurende de looptijd van de cao deze bedrijfseigen eindejaarsuitkeringen/13de maanden niet kunnen worden afgebouwd. Ze worden dus gewoon nog uitgekeerd aan medewerkers. Wel worden al bestaande bedrijfseigen eindejaarsuitkeringen/13de maanden opgenomen in de cao-eindejaarsuitkering, maar ze komen dus niet boven op de cao-eindejaarsuitkering.
De Unie: Wat Aedes hier feitelijk zegt is, dat zij de nietigheid van de bestaande bedrijfseigen regelingen inroept. Waarbij zij voor de looptijd van de cao, dus 2024 aangeeft de bedrijfseigen regelingen te respecteren, maar wel moet 2% dan in de nieuwe standaard eindejaarsuitkering worden opgenomen. Aedes heeft op de vraag van de vakbonden wat haar plan is voor 2025 aangegeven daarover nog niet te willen beslissen. Ze zou dan alsnog voor het geheel wat er nog aan bedrijfseigen regelingen bestaat in een keer nietig kunnen verklaren (dus gewoon in een keer kunnen afpakken).
10. Wat gaat er gebeuren met afbouwregelingen voor eindejaarsuitkeringen/13de maanden die nu al bestaan?
Eventuele afbouwregelingen voor bestaande bedrijfseigen eindejaarsuitkeringen/13de maanden en dergelijke, afgesproken vóór 10 oktober 2023, blijven van kracht.
De Unie: Wij vragen ons af of Aedes enigszins een beeld heeft van de impact van haar wensen in deze. Immers in haar voorbereiding is ze niet verder gekomen dan de melding dat 43 van de 279 corporaties een eindejaarsuitkering heeft al dan niet met een afbouwregeling. Wij hebben hierover niet expliciet navraag gedaan, maar ons is geen corporatie bekend waar een afbouwregeling is getroffen.
11. Welke bestaande uitkeringen worden precies opgenomen in de cao-eindejaarsuitkering?
Met eindejaarsuitkeringen/13de maanden en dergelijke bedoelen we structurele beloningselementen, anders dan het salaris of de vakantietoeslag, die op iedere medewerker binnen de corporatie van toepassing zijn. Hiermee bedoelen we niet beloningselementen die het gevolg zijn van het beoordelingssysteem bij de corporatie. Zowel nominale als procentuele eindejaarsuitkeringen/13de maanden worden opgenomen in de cao-eindejaaruitkering. Dat geldt zowel voor jaarbedragen als bedragen per maand.
De Unie: Antwoord is duidelijk
12. Wat betekent de introductie van een cao-eindejaarsuitkering voor medewerkers die nog geen bedrijfseigen eindejaarsuitkering hebben?
We lichten dit toe aan de hand van onderstaand voorbeeld:
Voorbeeld. Corporatie Z heeft geen bedrijfseigen eindejaarsuitkering.
Gevolgen voor medewerker van corporatie Z: de medewerker ontvangt in 2024 een cao-loonsverhoging van 8% en een cao-eindejaarsuitkering van 2%. Ten opzichte van 2023 ontvangt de medewerker 10% meer loon.
De Unie: Twee kanttekeningen: de eerste: de 8 % wordt op 1 januari gegeven de 2% pas in december, dus over de eerste 11 maanden krijg je 8% en pas in december 10%, dus je krijgt over het hele jaar dus geen 10% en ten tweede: meer dan de helft van de medewerkers moet ook nog het aanpassingsbedrag betalen, ook dat gaat af van de 10%.
13. Wat betekent de introductie van een cao-eindejaarsuitkering voor medewerkers die al een eindejaarsuitkering hebben?
We lichten dit toe aan de hand van onderstaande voorbeelden:
Corporatie X heeft al een bedrijfseigen eindejaarsuitkering van 4%.
Gevolgen voor medewerker van corporatie X: de medewerker ontvangt in 2024 een cao-loonsverhoging van 8%, een cao-eindejaarsuitkering van 2% én een bedrijfseigen eindejaarsuitkering van 2%. Ten opzichte van 2023 ontvangt de medewerker 8% meer.
Corporatie Y heeft al een bedrijfseigen eindejaarsuitkering van 1%.
Gevolgen voor medewerker van corporatie Y: de medewerker ontvangt in 2024 een cao-loonsverhoging van 8% en een cao-eindejaarsuitkering van 2%. Ten opzichte van 2023 ontvangt de medewerker 9% meer.
De Unie: In de redenering van Aedes kloppen deze twee toelichtingen, maar ook hier gelden weer de twee kanttekeningen die wij bij het eerste voorbeeld gaven. Daarnaast blijf je in onzekerheid verkeren over 2025 en verdere jaren, wordt er langzaam afgebouwd of roept Aedes in een keer de nietigheid in? Aedes zit er blijkbaar niet mee jou in onzekerheid te laten.
Nawoord De Unie ten aanzien van vraag 7 tot en met 13.
Wij vinden dat, van werkgeverszijde onvoldoende gekeken is naar de omvang van het probleem wildgroei aan bedrijfseigen regelingen. Ze heeft niet eens in kaart gebracht waar dit allemaal speelt en waarom het tot stand is gekomen? Zijn de Woondiensten de standaard cao niet ontgroeid? Wat is de reden om vast te houden aan de concurrentie bescherming als het toch niet werkt, immers met deze “strafbepalingen” riskeer je een grote kans van leegloop van het personeel. Men schat deze kans van leegloop laag in, waarop is die inschatting gebaseerd?
Het getuigt bovendien van onbetamelijk werkgeverschap om eerst jarenlang een situatie, die door werkgevers zelfs is gecreëerd, te dulden en dan nu opeens een beroep op de nietigheid te willen doen. De werkgeverszijde heeft de vakbonden nimmer op de hoogte gebracht van de wildgroei en het bij cao-partijen als probleem aangekaart om gezamenlijk naar een oplossing te zoeken, ook dit is verwijtbaar gedrag (werkgevers handelen hier niet naar redelijk en billijkheid). Hoe kun je dan met fatsoen mensen, die met voorwendselen binnengehaald of behouden zijn, zo afstraffen? De wildgroei is niet de schuld van de medewerkers, die mochten erop vertrouwen dat hun werkgever hen geen juridisch ondeugdelijke overeenkomsten zouden aanbieden. Aedes laat dan ook nog eens in het ongewisse, wat er te gebeuren staat in 2025! Hierdoor krijgen de werkgevers in de Woondiensten de betiteling onbetrouwbare werkgever.
Contact
Zijn er vragen naar aanleiding van dit bericht neem dan contact op met de belangenbehartiger, Edith Werger via email Edith.werger@unie.nl.
